Skip to main content

Անհանգիստ Մերձավոր Արևելքը: Հայացք Երևանից


Անհանգիստ մերձավորարևելյան տարածաշրջանը շարունակում է մնալ միջազգային ուշադրության կենտրոնում: Տարբեր երկրներում կատարված արյունալի իշխանափոխությունները ի սպառ ապակայունացրեցին տասնամյակներով ձևավորված համեմատաբար խաղաղ և հանգիստ իրավիճակը: “Արաբական գարնան” ալիքի ներքո փաստացի տեղի է ունենում տարածաշրջանի իշխանական վերնախավի մահմեդականացումը` աշխարհիկ դրվածքի փոխարեն: Որոնք են այս նոր իրողության պատճառները և ինչ հետևանքներ կարող են ունենալ այս զարգացումները մեր երկրի համար:
Արաբական երկրների հեղափոխական զարթոնքը փաստացի ունի ոչ թե ժողովրդարական արմատներ, ինչպես պնդում են Արևմուտքում, այլ իսլամիստական սնուցում: Համենայն դեպս, այս մասին են վկայում իշխանափոխական վերելքին հետևած զարգացումները: Թունիսում, Լիբիայում, Եգիպտոսում, Յեմենում իշխանության գլուխ այսօր անցել են բարեպաշտ մահմեդականները, որոնց ներկայացուցիչները ընդդիմության անվան տակ այժմ փորձում են ազատվել 40 տարուց ավելի Սիրիայում իշխող հայր և որդի Ասսադների ռեժիմից: Իրականում մերձավորարևելյան անկայունության թելերը տանում են դեպի Սաուդյան Արաբիա և Քատար: Այս երկու երկրների միապետական իշխանական վերնախավի շահերից է բխում կարծես թե անվերջ դարձած “Արաբական գարունը”:
Օրերս Եգիպտոսում տրվեց այդ երկրի նորընտիր նախագահ Մուհամեդ Մուրսիի պաշտոնավարության մեկնարկը: Այսքանով, սակայն այս արաբական երկրում կայունությունը չվերահաստատվեց, այսօր կայացած Երևան-Մոսկվա տեսակամրջի ընթացքում համոզմունք հայտնեց ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն Ռուբեն Սաֆրաստյանը:
Եգիպտոսը գտնվում է իր համար մի նոր ճանապարհի ամենասկզբում, որի հեռանկարները բավական անորոշ են: Պետք է փաստել, որ նորընտիր նախագահը այսօր ձգտում է ընդհանրության եզրեր գտնել երկիրը դե-ֆակտո կառավարող զինվորական վերնախավի հետ:

Արևելագետը նշեց, որ տարծաշրջանում ուժեղնում է ԱՄՆ-ի ազդեցությունը, ինչի օրինակը հենց Եգիպտոսն է: Նա չբացառեց, որ այս երկրում գործադրվի իշխանության թուրքական մոդելը, որտեղ իշխանական լծակները զինվորականներից աստիճանաբար խլվում են:
Այս պարագայում անհանգիստ Սիրիան կարող է նախանձել Եգիպտոսին, իր գործընկերոջը լրացրեց Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն Ալեքսանդր Իսկանդարյանը:
Իրավիճակը այնտեղ բավականին բարդ է: Վախենում եմ, որ Սիրիայում առկա իրականում բազմաթիվ կոնֆլիկտների լուծման համար կողմերի միջև համաձայնությունը անհնար է դարձել: Այսօր երկիրը բաժանվել է մանր կտորներին, որոնց սահմանագծերը շատ հաճախ անցնում են քաղաքաների, գյուղերի և նունիսկ փողոցնեի միջով:
Ներկա քաղաքացիական պատերազմի պարագայում Սիրիայի հեռանկարները շատ աղոտ են: Միևնույն ժամանակ քաղաքագետը դժվարացավ կանխորոշել, թե երբ տեղի կունենա այդ երկրի անխուսափելի փլուզումը: Իշխանությունը ապաօրինակացրել է ինք իրեն, բացի դրանից առկա են անհաղթահարելի մեծ ռիսկեր և վտանգներ: Արդյունքում, ըստ Իսկանդարյանի, կպայթի իսկական մարդասիրական աղետ: Արդեն իսկ տարեց տարի ավելանում է այն սիրիահայերի քանակը, ովքեր դիմում եմ Հայաստանի քաղաքացիություն ստանալու համար: Միայն ընթացիկ տարվա ընմթացքում դրանց թիվը մոտենում է 2 հազարի: Քաղաքագետը նշեց, որ նախանցյալ տարվա ընթացքում միայն 400 սիրիահայ եր դիմել ՀՀ իշխանություններին, ւսկ անցյալ տարի արդեն 3000: Բացի դրանից բազմաթիվ սիրիահայեր բնակարաններ են գնում Հայրենիքում և այս գործոնը արդեն ազդում է անշարժ շուկայի գների վրա:
Փորձագետները չեին կարող շրջանցել Իրանի դեմ ԱՄՆ կողմից հնարավոր հառձակման հարցը: Այդ պատերազմը կարող է աղետալի հետևանքներ ունենալ մեր տարածաշրջանի համար, ընդգծեց Ռուբեն Սաֆրաստյանը:
Մեզ մոտ Հայաստանում բավականին լրջորեն դիտվում է այն հնարվորությունը, որ Ադրբեջանը կփորձի օգտվել Իրանի դեմ ռազմական գործողություններից որպես ԼՂ հիմնախնդիրը պատերազմի միջոցով լուծելու ազդանշան:

Արևելագետը մատնանշեց հակաիրանական դիրքորոշում ունեցող Իսրաելի հետ Ադրբեջանի բուռն ռազմական համագործակցությունը: Ըստ Ալեքսանդր Իսկանդարյանի, Իրանի դեմ պատերազմը մոտ ապագայում անիրական է: Ամեն դեպքում, Հայաստանում անհանգստությամբ են հետևում Իրանի շուրջ զարգացումներին, քանի որ այդ երկրի տարծքով ապահովվում է մեր երկրի ապրանքաշրջանառության 30 տոկոսը: 

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Remembering the Poet

  138 years ago, on February 9, 1885 (new style), in the family of a village priest in the village of Gandza near Akhalkalaki was born an outstanding Armenian poet Vahan Teryan. In 1899 Vahan entered Lazarev Institute of Oriental Languages in Moscow. Together with his friends Teryan publishes at the institute a handwritten newspaper "Nadezhda", where he not only writes editorials and editorials, but also heads the poetry department, where he publishes his poems under the pseudonyms of Shvin, Volo and others. In August 1906 Teryan enters Moscow University, the Department of Russian Language and Literature of the Faculty of History and Philology. Under the direct influence of the 1905-1907 revolution, he wrote the cycle of poems "Crown of Thorns", in which he glorifies the revolutionary fighters. On the night of December 3, 1906 Teryan's apartment was searched, he and a friend were arrested, but on December 13 he was released from custody. During this period Terja...
Post a Comment
Read more

Remembering the First Martyrs and Hermits of the Armenian Church

  The Armenian Apostolic Church commemorates today the Holy Priests Voskian, the first martyrs and hermits of the Armenian Church. According to popular tradition, the Voskians were five envoys of the Roman Emperor to King Sanatruk. Arriving in Armenia in the middle of the 1st century, they met the Apostle Thaddeus and, under the influence of his sermons, were baptized and converted to Christianity. The eldest among them was Khrusi (Voski), which in Armenian means "gold" (hence the origin of the "Voskian"). He was also ordained a bishop. After the death of Thaddeus the Voskians secluded themselves in the mountains of Tsakhkavet (Tsakhkotn province) and lived a life of asceticism for almost forty years. Guided by the commandments of God, they came to the palace to preach Christianity to the Armenian King Artashes and Queen Satenik. In the palace their sermons were followed only by the relatives of Queen Satenik. The 18 courtiers, who arrived in Armenia together with t...
Post a Comment
Read more

Дашнаки остались

Партия АРФ "Дашнакцутюн" приняла предложение правящей политической коалиции и взяла обратно прошения об отставке с постов председателей двух постоянных парламентских комиссий - по внешним сношениям и по обороне, национальной безопасности и внутренним делам Армена Рустамяна и Артура Агабекяна. Об этом сегодня в Ереване заявил руководитель фракции АРФД Ваган Ованисян, выступая в парламенте Армении. Он приветствовал предложение правящей коалиции, озвученное накануне спикером парламента Овиком Абрамяном, назвав его признаком политической культуры. 27 апреля АРФД заявила о выходе из состава правящей коалиции. Прошения об отставке подали вице-спикер парламента Грайр Карапетян, председатели постоянных парламентских комиссий - по внешним сношениям и по обороне, национальной безопасности и внутренним делам Армен Рустамян и Артур Агабекян, а также министры и замминистры, представлявшие АРФД в коалиционном правительстве.
Post a Comment
Read more